Follow
– ಡಾ.ಎಸ್.ಬಿ. ಜೋಗುರ
ಸಿರಿಯಾ ಹೊತ್ತಿ ಉರಿಯುತ್ತಿದೆ. ಐಸಿಸ್ ಉಗ್ರರು ಮತ್ತು ಕುದ್ರಿಸ್‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಿರಿಯಾ ಬದುಕು ನರಕಸದೃಶವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸೇಡು ಮತ್ತು ಕ್ರೌರ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ಕೇವಲ ಜನಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಬಯಲಾಗದೇ ಅಲ್ಲಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಮೇಲೂ ಬಯಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಪುಡಿ ಪುಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ಜನರಂತೂ ಎಲ್ಲಾದರೂ ಬೇರೆಡೆ ಬದುಕನಡೆ ಜೀವವೇ ಎಂದು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಇತರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿ ಹೊಸ ಜೀವನ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಭರಾಟೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಗ್ರೀಕ್ ನಡುಗಡ್ಡೆಗಳಿಗೆ ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ತೆರಳುವ ತವಕದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾವು ನೋವುಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿವೆ. 
ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಆ ಸಂಘರ್ಷಮಯ ಪರಿಸರದಿಂದ ದೂರ ತೆರಳಿ ನೆಮ್ಮದಿಯ ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡಬೇಕೆಂದರೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಹರಿದು ಬರುವದನ್ನು ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಖುಷಿಯಿಂದ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ತಂಡತಂಡವಾಗಿ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ನುಗ್ಗುವ ಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ರೋಗರುಜಿನಗಳಿಗೆ ಈ ಬಗೆಯ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ವಲಸೆ ಕಾರಣವಾಗಲಿದೆ ಎನ್ನುವದು ನೆರಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಭಿಮತ. ಈಚೆಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ನಡುಗಡ್ಡೆ ಕೋಸ್ ನ್ನು ತಲುಪುವ ಬರಾಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 12 ಜನ ನಿರಾಶ್ರಿತರು ನೀರಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಅಸುನೀಗಿರುವದಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 3 ವರ್ಷದ ಒಬ್ಬ ಬಾಲಕ ಮತ್ತು 5 ವರ್ಷದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಬಾಲಕ ಇಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರರು ಅಸುನೀಗಿದ್ದು ಮನಕಲಕುವಂತಿದೆ. ಬಾಲ್ಯದ ಖುಷಿಯ ಪರಿಚಯವೂ ಆಗದೇ ಅಸು ನೀಗಿದ ಆ ಮಕ್ಕಳು ಯಾವ ತಪ್ಪಿಗಾಗಿ ಈ ಬಗೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು..? ಈ ಬಗೆಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಬರ್ಟಂಡ್ ರಸಲ್ ರಂಥಾ ಚಿಂತಕರು ದೇವರ ಅಸ್ಥಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶಯ ಪಡುವದಿತ್ತು. ಯಾವ ತಪ್ಪನ್ನೂ ಮಾಡದ ಈ ಮಕ್ಕಳಿಗೇಕೆ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂದು ರಸಲ್ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳುವದಿತ್ತು.ಆತನ ನಾಸ್ತಿಕತೆಗೆ ಈ ಬಗೆಯ ಘಟನೆಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟಂತಿತ್ತು. ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಬೇರೆ ಎಲ್ಲಾದರೂ ತೆರಳಿ ಬದುಕಿ 
ಉಳಿಯಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿ ದಡದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕ ದೋಣಿಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದ ಇವರು ಮೂಲತ: ಉತ್ತರ ಸಿರಿಯಾದ ಪಟ್ಟಣ ಕೊಬಾನಿಯ ನಿವಾಸಿಗಳು. ಅಲ್ಲಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಈ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕಾಲು ಕೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತು. ದುರಂತವೆಂದರೆ ಹೊಸ ಬದುಕನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಂಬಲದಲ್ಲಿ ಊರು ತೊರೆದ ಈ ಬಾಲಕರು ತಲುಪಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡ ನೆಲೆಯನ್ನು ತಲುಪಲಾಗದೇ ಗ್ರೀಕ್ ನಡುಗಡ್ಡೆ ಕೊಸ್ ನ್ನು ತಲುಪಲಾಗದೇ ನೀರಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಅಸುನೀಗಿರುವದಿದೆ.
ಸಿರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಆವೃತವಾಗಿರುವ ಯುದ್ಧದ ವಾತಾವರಣ ಯಾರನ್ನೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬದುಕಲು ಬಿಡುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಐಶಿಷ ಉಗ್ರರು ಇಡೀ ಸಿರಿಯಾ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಅಲ್ಲಿಯ ಬದುಕನ್ನೇ ರೌರವ ನರಕ ಮಾಡಹೊರಟಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಭೀಕರತೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾಗದೇ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಬೇರೆಡೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದಿನಾಲು ಈ ನಡುಗಡ್ಡೆಗಳಿಗೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಬರುವವರ ಪ್ರಮಾಣ ಸಾವಿರ ಸಾವಿರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ. ಲೆಸ್ಬೊಸ್ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿಯೇ ಸುಮಾರು 15 ಸಾವಿರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿದ್ದಾರೆ. ಮೆಸಿಡೋನಿಯಾ, ಸರ್ಬಿಯಾ, ಹಂಗೇರಿಯಾ, ಜರ್ಮನಿ ಮುಂತಾದ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ತಲೆನೋವು ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಗ್ರೀಸ್ ನಡುಗಡ್ಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿರಾಶ್ರಿತರು ವಲಸೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಬರುವವರಿಗೆ ವಸತಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಕೂಡಾ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಹೀಗಾಗಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಜನಜಂಗುಳಿ ಅನಾರೋಗ್ಯಕರ ಪರಿಸರದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಮೂಲಕ ಯುರೋಪಗೆ ತೆರಳುವಾಗ ಸುಮಾರು 2500 ರಷ್ಟು ನಿರಾಶ್ರಿತರು ಅಸುನೀಗಿರುವದಿದೆ ಎಂದು ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆ ವರದಿ ಮಾಡಿರುವದಿದೆ. 
ಕಾಸ್ ಮತ್ತು ಲೆಸ್ಬಾಸ್ ನಡುಗಡ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿಳಿಯುವ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡಲು ಅಲ್ಲಿಯ ಸರಕಾರಗಳು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿವೆಯಾದರೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.
ಸಿರಿಯಾದಂಥಾ ನೆಲೆಗಳು ಮನುಷ್ಯರಾದವರು ವಾಸಿಸಲು ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದಂತಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಜನರಿಗೆ ಎಲ್ಲಾದರೂ ನೆರೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕಿ ಉಳಿಯುವದೇ ಒಂದು ಜೀವನದ ಮಹತ್ತರವಾದ ಗುರಿಯಂತಾಗಿದೆ. ಆ ಬದಿಯ ದಡ ತಲುಪುವ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ಭರವಸೆಗಳೂ ಇಲ್ಲದಿರುವಾಗಲೂ ರಿಶ್ಕ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೆ ತೆರಳುವಾಗ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾವು ನೋವುಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರಥಮ ಮತ್ತು ದ್ವಿತೀಯ ಜಾಗತಿಕ ಮಹಾಯುದ್ಧಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯಿಂದ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ವಲಸೆ ಹೋಗುವವರಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬರ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಆಗಿನ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಈಗ ನೆನೆಪಿಸಿ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಯುರೋಪಿನ ನೆಲೆಗಳಿಗೆ ನೀವು ಹಾಗೆ ಸಿರಿಯಾದಿಂದ ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಗಿ ಬರುವವರನ್ನು ಯಾಕೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಕೇಳುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯೂ ಈಗ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ವಲಸೆ ಬರುವವರ ಧರ್ಮ, ಭಾಷೆ, ಜನಾಂಗಗಳು ಈಗ ತೀರಾ ಮುಖ್ಯವಾಗತೊಡಗಿವೆ. ಮುಂಚಿನಂತೆ ಮಾನವೀಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರನ್ನು ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ಸದ್ಯದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಿಸರ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸಲೀಸಾಗು ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ಧರ್ಮ ಎನ್ನುವುದು ಈಗ ಕೇವಲ ಆಚರಣೆ ಮತ್ತು ಅನುಸರಣೆಯ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಯದೇ ಆ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರುವ ಮೂಲಕ ಸಂದಿಗ್ದವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವು ತಲುಪುತ್ತಿವೆ. ಇಂದು ಧರ್ಮಗಳು ಮಾನವೀಯ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ದಯೆಯನ್ನು ಹಂಚುವ ಬದಲಾಗಿ ದ್ವೇಷ ಮತ್ತು ಭಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಂಗತಿಗಳಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಮನುಷ್ಯ ಎಷ್ಟೇ ಉನ್ನತವಾದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ಮೇಲೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬದುಕುವ ಮತ್ತು ಬದುಕಲು ಬಿಡುವ ಗುಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕಲಿಯಲಿಲ್ಲ.
ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಇಂಥ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಸಂಕಷ್ಟಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾಗಬಹುದು. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಶೋಷಣೆ ಯಾಕೆ ಇದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ದೇವರ ಸೃಷ್ಟಿ ಈ ಜಗತ್ತು ಹಾಗೂ ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳೂ ದೇವರ ಸೃಷ್ಟಿ ಹಾಗೂ ದೇವರ ಇಚ್ಛಾನುಸಾರ ಈ ಜಗತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಪಂಚದ ಬಹುತೇಕ ಜನ ನಂಬಿರುವ ದೇವಸಿದ್ಧಾಂತದಿಂದ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಲಾರದು. ಕ್ರೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಶೋಷಣೆಗೆ ಕಾರಣ ಕಂಡುಹಿಡಿಯದೆ ಅದಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮಲೇರಿಯಾ, ಪ್ಲೇಗ್ ಮೊದಲಾದ ರೋಗಗಳು ದೇವರ ಕೋಪ ಅಥವಾ ಶಾಪದ ಫಲ ಎಂದು ಮಾನವ ಜನಾಂಗ ನಂಬಿತ್ತು. ವಿಜ್ಞಾನದ ಮುನ್ನಡೆ ಆಗುವಲ್ಲಿವರೆಗೆ ಇಂಥ ನಂಬಿಕೆಯೇ ಮಾನವ ಕುಲವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮಲೇರಿಯಾ, ಪ್ಲೇಗ್ ಮೊದಲಾದ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜೀವಿಗಳು ಕಾರಣ ಎಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದರ್ಶಕದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಿಂದ ಕಂಡುಕೊಂಡ ನಂತರ ಈ ಸಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇದೇ ರೀತಿ ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಶೋಷಣೆ ಏಕೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರಣ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳದೆ ಇವುಗಳ ಪರಿಹಾರ ಹಾಗೂ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದರ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಚಿಂತಕರು, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಈ ಜಗತ್ತು ದೇವಸೃಷ್ಟಿ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಅಥವಾ ಥಿಯರಿಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲದೆ ಹೋದರೆ ಸತ್ಯ ಗೋಚರಿಸಲಾರದು.
ಇಂದು ವಿಜ್ಞಾನ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಹಲವು ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಗತ್ತಿನ ಬಹುತೇಕ ಜನರಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಇಲ್ಲ. ಇದು ವಿದ್ಯಾವಂತ ಜನರಿಗೂ ಅನ್ವಯ ಆಗುವ ಸತ್ಯ. ವಿಜ್ಞಾನ ಜೀವದ ಉಗಮ ಹಾಗೂ ವಿಕಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಬಲವಾದ ಆಧಾರ ಸಹಿತ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದರೂ ಜಗತ್ತಿನ ಬಹುತೇಕ ಜನ ಇದರ ಅರಿವೇ ಇಲ್ಲ. ಜನ ಆಧುನಿಕ ಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಆಗಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ದೇವರು, ಧರ್ಮಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಭೀಕರ ಕ್ರೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಹಿಂಸೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಜನರಿಗೆ ಈ ಜಗತ್ತು ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿನ ಜೀವಿಗಳು ದೇವಸೃಷ್ಟಿ ಅಲ್ಲ ಎಂಬ ಜ್ಞಾನ ಬಂದರೆ ಧರ್ಮ ಹಾಗೂ ದೇವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕ್ರೌರ್ಯಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಕಡೆಗೆ ವಿಶ್ವವು ನಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುವ ಆಡಳಿತಗಾರರು ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಮಕಾಲೀನ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.