Follow
– ಡಾ.ಎನ್.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ
ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಎನ್.ಟಿ.ಆರ್. ನೇತೃತ್ವದ ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಸರ್ಕಾರ 1989ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪತನಗೊಂಡು ಡಿಸಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಡಾ.ಎಂ. ಚೆನ್ನಾರೆಡ್ಡಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪ್ರಜಾಸಮರಂ ಗ್ರೂಪ್ ಮೇಲೆ ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಸರ್ಕಾರ ಹೇರಲಾಗಿದ್ದ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ತೆರವುಗೊಳಿಸಿತು. ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಯಕರನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಅಂಗವಾಗಿ ವಾರಂಗಲ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಬಹಿರಂಗ ರ್‍ಯಾಲಿಗೆ ಐದು ಲಕ್ಷ ಜನ ಸೇರುವುದರ ಮೂಲಕ ನಕ್ಸಲಿಯರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಏನೆಂಬುದನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ತೋರಿಸಿಕೊಡಲಾಯಿತು. ಈ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ವಯಸ್ಸು ಮತ್ತು ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರನ್ನು ಬಸ್ತಾರ್ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಗುಪ್ತ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.
ಇದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಂಧ್ರದ ಪಿ.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಜಿ. ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕೆಲವು ಸದಸ್ಯರ ಮೂಲಕ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಎಲ್.ಟಿ.ಟಿ.ಇ. ಗುಂಪಿನ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತಮಿಳು ಮೂಲದ ಎಲ್.ಟಿ.ಟಿ.ಇ. ಸಂಘಟನೆಯ ಸದಸ್ಯರು ಶ್ರೀಲಂಕಾದಿಂದ ಆಂಧ್ರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವು ತಿಂಗಳು ಕಾಲ ನಕ್ಸಲಿಯರಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಕೇವಲ ಬಂದೂಕು ಮತ್ತು ಬಾಂಬ್ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ನಕ್ಸಲರಿಗೆ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಶಸ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಾದ ಏ.ಕೆ. 47 ಬಂದೂಕು, ಮಿಷಿನ್‌ಗನ್, ರಾಕೇಟ್‌ಲಾಂಚರ್‌‍ಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಹೋದರು. ಪಿ.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಜಿ. ಮತ್ತು ಎಲ್.ಟಿ.ಟಿ.ಇ. ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಡುವೆ ಶಸ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಖರೀದಿ ಒಪ್ಪಂದ ಕೂಡ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತು.
ಕೇವಲ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ 1990ರಲ್ಲಿ ಡಾ. ಎಂ. ಚೆನ್ನಾರೆಡ್ಡಿಯ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಬಂದ ಎನ್. ಜನಾರ್ದನ ರೆಡ್ಡಿಯ ಆಗಮನದಿಂದಾಗಿ ಮಾವೋವಾದಿ ನಕ್ಸಲರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ನಡುವೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಘರ್ಷ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಉಭಯ ಬಣಗಳ ಸಂಘರ್ಷ ಮುಂದುವರೆದು, 92ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಮೂರನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ವಿಜಯಬಾಸ್ಕರ ರೆಡ್ಡಿಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಉಲ್ಭಣಗೊಂಡಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಜಾರಿ ಮಾಡಿತು.
1995ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚುಣಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಪಕ್ಷದ ಎನ್.ಟಿ.ಆರ್. ಮತ್ತೇ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಅವಧಿ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ, ಎನ್.ಟಿ.ಆರ್. ತಮ್ಮ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಿವಪಾರ್ವತಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹರಿಕಥೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಹೆಣ್ಣುಮಗಳನ್ನು ಮೋಹಿಸಿ ವಿವಾಹವಾದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಶಾಸಕರಿಂದ ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡರು. ಕ್ಷಿಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್.ಟಿ.ಆರ್. ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅವರ ಅಳಿಯ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಬಂದರು. ನಾಯ್ಡು ಕೂಡ 1996ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾ ಸಮರಂ ಮತ್ತು ಅದರ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಷೇಧ ಹೇರಿ, ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಕೆರಳಿದ ನಕ್ಸಲರು ನಾಯ್ಡು ಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಚು ರೂಪಿಸಿದರು. 1998 ರಲ್ಲಿ ಕರೀಂನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೋಟಕಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದ್ದ ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಯೊಂದನ್ನು ರಸ್ತೆ ಬದಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ನಾಯ್ಡ ಅವರ ಕಾರು ಹಾಯ್ದು ಹೋಗುವಾಗ ಸ್ಪೋಟಿಸಲು ನಕ್ಸಲರು ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಪೊಲೀಸರ ಮುಂಜಾಗ್ರತಾ ಕ್ರಮದಿಂದ ಬಾಂಬುಗಳು ಪತ್ತೆಯಾದ ಕಾರಣ ಆ ದಿನ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡುರವರ ಪ್ರಾಣ ಉಳಿಯಿತು.
ಪ್ರಜಾಸಮರ ದಳ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಆರ್ಮಿ ಗ್ರೂಪ್ (ಪಿ.ಜಿ.ಎ.) ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಹೋರಾಟದ ಪಡೆಯನ್ನು 2000ದ ಡಿಸಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಎಲ್.ಟಿ.ಟಿ. ಸಂಘಟನೆಯ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ವಿಚಲಿತಗೊಂಡ ನಾಯ್ಡು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲರ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಬುಡಸಮೇತ ಕಿತ್ತೊಗೆಯಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಮುಕ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡಿದರು. ಇಂತಹ ಅವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಪೊಲೀಸರು ನಕ್ಸಲ್ ನಾಯಕರನ್ನು ನಿರಂತರ ಬೇಟೆಯಾಡಿ ಕೊಂದರು. ಪೊಲೀಸರ ಈ ಆಕ್ರೋಶಕ್ಕೆ ಒಂದು ಬಲವಾದ ಕಾರಣವಿತ್ತು.
1989ರಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ನಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ವಿಶೇಷ ಪಡೆಯೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಿ, ಅದರ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ಹಿರಿಯ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಕೆ.ಎಸ್.ವ್ಯಾಸ್ ಅವರಿಗೆ ವಹಿಸಿತ್ತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಮಾಂಡೋ ಪಡೆಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಲು ವ್ಯಾಸ್ ಅವರು ಅರಣ್ಯದ ಮಧ್ಯೆ ತರಬೇತಿ ಶಿಬಿರ ಆರಂಭಿಸಿ, ಮಿಲಿಟರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲ್ ನಿಗ್ರಹ ಪಡೆ ಸೇರುವ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ತಮ್ಮ ವೇತನದ ಶೇ. 60 ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ವೇತನ ನೀಡುವುದಾಗಿ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಘೋಷಿಸಿತು.
ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಹಿಂಸೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ನಕ್ಸಲರು 2001ರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ತೂರು ಬಳಿ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಮಾಲಿಕತ್ವದ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ ಚಿತ್ತೂರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಟಾಟಾ ಟೀ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಕೋಕಾಕೋಲಾ ಕಂಪನಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು. 
ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರೊಬ್ಬರ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಉದ್ದಿಮೆಯ ಘಟಕವನ್ನೂ ಸಹ ನಾಶಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಚಲಿತಗೊಂಡ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನಕ್ಸಲರನ್ನು ಮಾತುಕತೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿತು. 2002 ರ ಜೂನ್ ಮತ್ತು ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಸತತವಾಗಿ ನಡೆದ ಮೂರು ಸುತ್ತಿನ ಮಾತುಕತೆಗಳು ವಿಫಲವಾದವು. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡ 2003ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 8ರಂದು ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಸಭೆ ಕರೆದು ಸುಧೀರ್ಘವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಿತು. ನಕ್ಸಲರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 15 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವಿಶೇಷ ಅನುದಾನ ನೀಡುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.
ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿದ ನಕ್ಸಲ್ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು 2003ರ ಮಾರ್ಚ್ 23ರಂದು ಅನಂತಪುರದ ಬಳಿ ಇರುವ ತಂಪು ಪಾನೀಯ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಯಾದ ಪೆಪ್ಸಿ ಘಟಕದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು. ಮೇ 28ರಂದು ರಾಯಾವರಂ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ದೂರವಾಣಿ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಿದರು. ಜುಲೈ ನಾಲ್ಕರಂದು ನಲ್ಗೊಂಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೊಂಡಪಡು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದ್ದ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಾಲ್ಕು ಲಕ್ಷ ರೂ ನಗದು ಮತ್ತು ಐವತ್ತು ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಒಂಬತ್ತು ಕೆ.ಜಿ. ಚಿನ್ನವನ್ನು ದೋಚುವುದರ ಮೂಲಕ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ ರಾಯಲಸೀಮಾ (ಕಡಪ, ಕರ್ನೂಲು, ಅನಂತಪುರ, ಚಿತ್ತೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೂ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ರವಾನಿಸಿದರು. ಇದೂ ಸಾಲದೆಂಬಂತೆ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ವ್ಯಾಸ್ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಹಿಟ್ ಲಿಸ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ನಕ್ಸಲರು 1993ರಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಗರದ ಅವರ ನಿವಾಸದ ಮುಂದಿ ಕೈತೋಟದಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದರು.
ಇವುಗಳಿಗೆ ತೃಪ್ತರಾಗದ ಪ್ರಜಾಸೈನ್ಯ ದಳ (ಪಿ.ಜಿ.ಎ.) ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಹತ್ಯೆಗೆ ಮತ್ತೇ ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿತು. 1993 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನಾಯ್ಡು ತಿರುಪತಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನೆಲಬಾಂಬ್ ಇರಿಸಿ ಕೊಲ್ಲಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಯಿತು. ತಿರುಮಲ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ರಿಮೋಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಮೂಲಕ ಬಾಂಬ್ ಅನ್ನು ಸ್ಪೋಟಿಸಲಾಯಿತಾದರೂ, ನಾಯ್ಡು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಿನ ಮುಂದಿನ ಚಕ್ರ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿ, ಕಾರಿನ ಹಿಂದಿನ ಚಕ್ರದ ಬಳಿ ಬಾಂಬ್ ಸಿಡಿಯಿತು. ಮುಂದಿನ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ್ತಿದ್ದ ನಾಯ್ಡು ಪ್ರಾಣಪಾಯದಿಂದ ಪಾರಾದರೂ ಕೂಡ ಅವರ ಭುಜಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಪೆಟ್ಟು ಬಿದ್ದು ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನರಾದರು. ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನ ದಯೆಯಿಂದ ಉಳಿದುಕೊಂಡೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡುಗೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲಿಯರ ಬಗ್ಗೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಜೀವಭಯವಿದೆ ಎಂದರೆ, ಇವತ್ತಿಗೂ ಅವರು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ದಾಟಿ ಉತ್ತರ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ಹೆದರುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾಗವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಘಟನೆ ನಡೆದ ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷದ ನಂತರವೂ ಕೂಡ ನಕ್ಸಲರ ಹಿಟ್ ಲಿಸ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಮೊದಲನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 
ಏಕೆಂದರೆ, ನಾಯ್ಡು ಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಚು ರೂಪಿಸಿದ್ದ ಹಿರಿಯ ಮಾವೋವಾದಿ ನಾಯಕ ಸಂಡೆ ರಾಜಮೌಳಿಯನ್ನು 2007ರಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸದ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರು ಎನ್ಕೌಂಟರ್ ಮೂಲಕ ಮುಗಿಸಿದರು. ಈ ನಾಯಕನ ಸುಳಿವಿಗಾಗಿ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ 15 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಬಹುಮಾನ ಘೋಷಿಸಿತ್ತು.
ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಸಮರಂ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಂಗ ಘಟಕಗಳಿಂದ ತೀವ್ರತರವಾದ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಚಟುವಟಿಕೆ ನಡೆಯಲು ಅದರ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿ ಕೂಡ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ನಡುವೆ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿಯವರ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪದ ಬಿಸಿರಕ್ತದ ಯುವ ನಾಯಕರು ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು 1991ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದರು. ತನ್ನ ಒಡನಾಡಿ ಕೆ.ಜಿ. ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿಯವರನ್ನು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಯಾದ ಮೇಲೆ ಹೊರಹಾಕಿದ್ದ ಕೋಡಪಲ್ಲಿ ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೊರದಬ್ಬಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪಾರ್ಕಿಸನ್ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ತುತ್ತಾಗಿದ್ದ ಅವರು 1992ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮೂರಾದ ಜೊನ್ನಪಡು ಗ್ರಾಮದ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಬಂಧಿತರಾದರು. ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದ ಹಿನ್ನಲೆ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ರದ್ದು ಪಡಿಸಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. 2002ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನ 12 ರಂದು ತಮ್ಮ 87 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವಿಜಯವಾಡದ ತಮ್ಮ ಮೊಮ್ಮಗಳ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ನಿಧನರಾದರು. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ 2012ರ ಅದೇ ಏಪ್ರಿಲ್ 8 ರಂದು ಅವರ ಒಡನಾಡಿ ಕೆ.ಜಿ.ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ ಸಹ ವಿಜಯವಾಡದ ಸಮೀಪದ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಲಾರಿ ಚಾಲಕನಾಗಿದ್ದ ಅವರ ಕಿರಿಯ ಮಗನ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ 84 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಮೃತಪಟ್ಟರು. ಇದೇ 2012ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ಕೊನೆಯ ವಾರ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ ಸಭೆ ನಡೆಯಿತು. ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದ ಇಬ್ಬರು ಮಹಾನ್ ನಾಯಕರ ನೆನಪಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಭಾಷಣಗಳಿಲ್ಲದೆ, ಹೋರಾಟದ ಕ್ರಾಂತಿ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಗೌರವ ಸಮರ್ಪಿಸಿದರು.
ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 2003ರ ವೇಳೆಗೆ, 23 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ (1980-2003) ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲಿಯರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ 6 ಸಾವಿರ ಮಂದಿ ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರು ಎನ್ಕೌಂಟರ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1800 ನಕ್ಸಲ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಹತ್ಯೆಗೈಯ್ದಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ನಕ್ಸಲರ ಗುಂಡಿಗೆ 1100ಕ್ಕು ಹೆಚ್ಚು ಪೊಲೀಸರು ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಎನ್‌‍ಕೌಂಟರ್‌ಗಳು ಜರುಗಿದ್ದವು. ಈ ನಡುವೆ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದು ಜರುಗಿತು. ಎಂ.ಸಿ.ಸಿ. (ಮಾವೋ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಸೆಂಟರ್) ಎಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗೊಂಡಿದ್ದ ಬಣ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಜೊತೆ 2004ರಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮಧ್ಯಭಾರತ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಬಣದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
2004ರಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ನೇತೃತ್ವದ ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಸರ್ಕಾರ ಪತನಗೊಂಡು, ಡಾ.ವೈ.ಎಸ್. ರಾಜಶೇಖರರೆಡ್ಡಿ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ರಾಜಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ಕೂಡಲೇ ಆಂಧ್ರದ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮೇಲಿದ್ದ ನಿಷೇಧವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದರು. ಎಲ್ಲಾ ಸಂಘಟನೆಯ ನಾಯಕರನ್ನು ಮಾತುಕತೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. 2004ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 15 ರಿಂದ 18 ರವರೆಗೆ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಾತುಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಅಲಿಯಾಸ್ ಅಕ್ಕಿರಾಜು ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರ-ಒರಿಸ್ಸಾ ಗಡಿಭಾಗದ ಹೊಣೆಹೊತ್ತಿದ್ದ ಸುಧಾಕರ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ತೆಲಂಗಾಣ ಭಾಗದಿಂದ ಜಿ.ರವಿ ಹಾಗೂ ಜನಶಕ್ತಿ ಸಂಘಟನೆಯ ನಾಯಕರಾದ ಅಮರ್ ಮತ್ತು ರಿಯಾಜ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖರು ಮಾತುಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡರು. ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ನಿವೃತ್ತಿಯಾದ ನಂತರ ನಾಗರೀಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಎಸ್.ಆರ್. ಶಂಕರನ್ ಉಭಯ ಬಣಗಳ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯಸ್ತಿಕೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಾಯಕರು ಸರ್ಕಾರದ ಮುಂದೆ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿದರು.
ಅವುಗಳೆಂದರೆ:
- ಸರ್ಕಾರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಬೇಕು.
- ಈ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಭೂರಹಿತ ಕೃಷಿಕೂಲಿಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಹಂಚಬೇಕು.
- ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ನೆರವಿನಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಬೇಕು.
ಈ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ಸರ್ಕಾರ ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಆಶ್ವಾಸನೆ ನೀಡದೇ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಸಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಿ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿತು. ಶಾಂತಿ ಮಾತುಕತೆಗಾಗಿ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕದನ ವಿರಾಮ ಮುಕ್ತಾಯದ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದರೂ ಕೂಡ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಕ್ಸಲರ ಯಾವುದೇ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮಾತುಕತೆ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಇದರಿಂದ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಪಯೋಗವಾಗಿತ್ತು. ನಕ್ಸಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ಹಲವಾರು ನಾಯಕರ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೆರೆ ಹಿಡಿದರು.
ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ವಿಫಲಗೊಂಡ ನಂತರ 2004ರ ಡಿಸಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಮೀಪದ ಘಾಟ್‌ಶೇಖರ್ ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣದ ಬಳಿ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪಂಚಾಯತ್ ಖಾತೆ ಸಚಿವ ಎ. ಮಾಧವರೆಡ್ಡಿ ನಕ್ಸಲರ ಬಾಂಬ್ ಸ್ಪೋಟಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ನಂತರ 2005ರ ಮಾರ್ಚ್ 11ರಂದು ಗುಂಟೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಿಲ್ಕುರಿಪೇಟ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ ನಕ್ಸಲಿಯರು ಏಳು ಮಂದಿ ಪೊಲೀಸರ ಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣರಾದರು. 
ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಆಂಧ್ರ ಪೊಲೀಸರು 2005 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 5 ರಂದು ಜನಶಕ್ತಿ ಸಂಘಟನೆಯ ನಾಯಕ ರಿಯಾಜ್‌‍ನನ್ನು ಎನ್ಕೌಂಟರ್ ಮೂಲಕ ಮುಗಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ 2005ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15ರಂದು ಮೆಹಬೂಬ್ ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಶಾಸಕ ನರಸರೆಡ್ಡಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಂಟು ಮಂದಿ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಹತ್ಯೆಮಾಡಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 2005ರ ಆಗಸ್ಟ್ 17ರಂದು ಆಂಧ್ರಾದ್ಯಂತ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಪ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೇ ನಿಷೇಧ ಹೇರಲಾಯಿತು. ಮತ್ತೇ ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದ ಗದ್ದುಗೆಯೇರಿದ ಡಾ. ರಾಜಶೇಖರ್ ರೆಡ್ಡಿ ನಂತರದ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲರ ನಡುವಿನ ಸಂಧಾನದ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿ ಹೊಯಿತು.
ಈ ನಡುವೆ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ರಾವ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತೆಲಂಗಣಾ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋರಾಟ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಜನತೆಯ ಗಮನ ಅತ್ತ ಹರಿಯಿತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲರ ನಡುವೆ ಸಂಘರ್ಷ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅಘೋಷಿತ ಕದನ ವಿರಾಮ ಏರ್ಪಟ್ಟಂತೆ ಕಾಣಬರುತ್ತಿದೆ. ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಯ ನಾಯಕರು ತೆಲಂಗಣಾ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸಿ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಛತ್ತೀಸ್‌ಘಡ ನಡುವಿನ ದಂಡಕಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಬಸ್ತಾರ್ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಆದಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಂಧ್ರದ ಕರೀಂನಗರ, ನಲ್ಗೊಂಡ, ವಾರಂಗಲ್. ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ, ಅದಿಲಾಬಾದ್, ಕೃಷ್ಣಾ, ಗೋದಾವರಿ, ಕಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ನಕ್ಸಲರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವಿದ್ದು, ಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಮಗಾರಿ ಕೆಲಸಗಳ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಮತ್ತು ಅಬ್ಕಾರಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಬ್ಕಾರಿ ಗುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ತಾವೇ ನಿಭಾಯಿಸುತಿದ್ದಾರೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಳಿ ಗೋದಾವರಿ ನದಿಗೆ ಪೊಲಾವರಂ ಬಳಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಲಾಗಿರುವ ಇಂದಿರಾ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಎರಡು ಲಕ್ಷ ಆದಿವಾಸಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅತಂತ್ರರಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಸಂಘಟನೆಯ ಈಗಿನ ನಾಯಕ ಗಣಪತಿ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಧ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಂತೆ ಭಾಸವಾದರೂ ಅದು ಬೂದಿ ಮುಚ್ಚಿದ ಕೆಂಡದಂತಿದ್ದು, ಯಾವ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಾದರೂ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತದಂತೆ ಬಾಯಿ ತೆರೆಯಬಹುದು.
(ಮುಂದುವರಿಯುವುದು)
‘ಕಾಡಿನಿಂದ ಬಂದ ದೊರೆಗಳಿಂದಾಗಿ ನಾಡಿನ ದೊರೆಗಳ ಕಿರುಕುಳ ತಪ್ಪಿತು ಎಂಬ ಮಾತು ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 1978-79 ರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದ ’ಆಂಧ್ರಪ್ರಭ’ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದ ಪೊಟ್ಟೂರಿ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಈ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಾ ‘ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ನೇತೃತ್ವದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ತೆಲಂಗಾಣದ ಕರೀಂನಗರ, ಅದಿಲಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ವಾರಂಗಲ್, ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ, ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರ್ಯಾಯ ಸಕಾರವನ್ನೇ ನಡೆಸಿದರು. ಜನತಾ ನ್ಯಾಯಲಯದ ಮೂಲಕ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥ ಜಮೀನ್ದಾರರು, ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ದಂಡ ಇಲ್ಲವೇ ಶಿಕ್ಷೆ ಮೂಲಕ ದಂಡಿಸಿದರು. ಅರಣ್ಯ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು, ಲೇವಾದೇವಿದಾರರು, ಸಾರಾಯಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಇವರುಗಳಿಂದ ತೆರಿಗೆ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟು ಭವಿಷ್ಯದ ಚಳವಳಿಗೆ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡರು,’ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ತಾವು ಕನಸಿದ್ದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಸದ್ಯದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮೂಲಕ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿಗೆ ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ಮನದಟ್ಟಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಯುವಕರು, ಮತ್ತು ಜನನಾಟ್ಯಮಂಡಲಿ ಎಂಬ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘಟನೆ ಮೂಲಕ ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ಗೋದಾವರಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜನಬೆಂಬಲವೇನೊ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ನಿಜವಾದ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಸದೆಬಡಿಯಬೇಕು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅಂದರೆ, ಬಿಲ್ಲು ಬಾಣಗಳನ್ನು, ಪ್ರತಿಭಟನೆ, ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಇವುಗಳನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಸ್ತ್ರ ಸಜ್ಜಿತರಾಗಿ ಹೋರಾಡುವುದೊಂದೇ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎಂದು ಅವರು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿಯವರ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಮೊದಲು ಅವರೆಲ್ಲಾ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ನಮ್ಮ ಕೈಗೆ ಬಂದೂಕು ಕೊಡುವ ಬದಲು ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿಯ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಕೊಡುವ ಆಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಗೇಲಿಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. (ವಿಜಯವಾಡ ನಗರದಿಂದ 20 ಕಿ.ಮಿ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಎಂಬ 16 ಸಾವಿರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಗ್ರಾಮವಿದೆ. ಈ ಊರು ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕದ ಚನ್ನಪಟ್ಟಣದ ಹಾಗೇ ಮರದ ಬೊಂಬೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಊರಿಗೂ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರಿಗೂ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಹೆಸರಿನ ಜೊತೆ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಎಂಬುದು ತಳಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದೆ.)
ಈ ನಡುವೆ ಆದಿಲಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 1981ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಗೊಂಡ ಜನಾಂಗದ ನರಮೇಧವೊಂದು ನಡೆದುಹೋಯಿತು. (ಈ ಕುರಿತು ಹಿಂದಿನ ಅಧ್ಯಾಯ-4 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.) ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗೊಂಡ ಜನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಲಂಬದಾಸ್ ಎಂಬ ಉಪ ಪಂಗಡವಿದ್ದು ಈ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಮೀಸಲಾತಿ ಸೌಲಭ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ, ನೆರೆಯ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಅಲ್ಲಿನ ಜನಾಂಗ ಅದಿಲಾಬಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದು ಆಂಧ್ರ ಜನರ ಮೀಸಲಾತಿ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಕಬಳಿಸತೊಡಗಿತ್ತು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಇಂದ್ರಾವಳಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಗೊಂಡ ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರ ಗೋಲಿಬಾರ್‌ಗೆ 40ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಬಲಿಯಾದರು. ಈ ಘಟನೆಯಿಂದ ಸಿಡಿದು ನಿಂತ ಜಿಲ್ಲೆಯ 30 ಸಾವಿರ ಗೊಂಡ ಜನಾಂಗದ ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರ ‘ಪ್ರಜಾ ಸಮರಂ ದಳ’ಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ ನಿಂತು ಪೊಲೀಸರ ವಿರುದ್ದ ಸಮರ ಸಾರಿದರು.
ಎನ್.ಟಿ. ರಾಮರಾವ್ ‘ತೆಲುಗು ದೇಶಂ’ ಎಂಬ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಮಗನ ಜೊತೆ ಇಡೀ ಆಂಧ್ರಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲಿಯ ಹೋರಾಟಗಾರರನ್ನು ‘ದೇಶಭಕ್ತಲು’ ಎಂದು ಕರೆದು ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪಕ್ಷದ ಬೆಂಬಲ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಆದರೆ, 1983ರಲ್ಲಿ ತೆಲುಗುದೇಶಂ ಪಕ್ಷ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಧೂಳಿಪಟ ಮಾಡಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ಎನ್.ಟಿ.ರಾಮರಾವ್ ತಮ್ಮ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮರೆತರು. ಈ ನಡುವೆ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಗರದ ಉಸ್ಮಾನಿಯಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರನ್ನು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು 1984 ರ ಜನವರಿ 4 ರ ನಡುರಾತ್ರಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಕರ್ತವ್ಯದ ಮೇಲಿದ್ದ ಪೊಲೀಸ್ ಪೇದೆಯನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಇದು ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಎನ್.ನ್.ಟಿ.ಆರ್. ನೇತೃತ್ವದ ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಪಿ.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಜಿ. ನಡುವೆ ಹಿಂಸೆಯ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.
ಸರ್ಕಾರ ಬಂಧಿಸಿದ್ದ ಎಂಟು ಮಂದಿ ನಕ್ಸಲ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅಪಹೃತರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದರು. ದಿಲ್ಲಿಯಿಂದ ಕಮಾಂಡೋ ಕರೆಸಿ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಲು ಮುಂದಾದ ಸರ್ಕಾರ ನಂತರ ನಕ್ಸಲಿಯರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ರಾಜಮಂಡ್ರಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.
ಪಿ.ಡಬ್ಲ್ಯು.ಜಿ. ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರಾಯಿ ಮಾರಾಟವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು. ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ವೈಶ್ಯಾವಾಟಿಕೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೇರಲಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ಮಾತು ಮೀರಿದ ಸಾರಾಯಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿ, ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆಸಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ಚಲನ ವಲನಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ 197 ಮಂದಿ ಮಾಹಿತಿದಾರರ ಕೈ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧಯವಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ಶಾಶ್ವತ ಅಂಗವಿಕಲರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜೂಜಾಟ ನಿಷೇಧಿಸಿ ಕರಪತ್ರ ಹಂಚಲಾಯಿತು. ಕರೀಂ ನಗರ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದ ಇಬ್ಬರು ಬಾರ್ ಮಾಲೀಕರನ್ನು ನಡು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸೋ ಇಚ್ಚೆ ಥಳಿಸಿ ಬೆತ್ತಲೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಕ್ಸಲಿಯರ ಇಂತಹ ನಿರ್ಧಾಕ್ಷಿಣ್ಯ ಕ್ರಮಗಳಿಂದಾಗಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಪೊಲೀಸರು, ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು, ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವವನ್ನು ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ನಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತಾಯಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರಕ್ಕೆ ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಕಡಿವಾಣ ಬಿದ್ದಿತು.
ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ರೆಡ್ಡಿಗಳಷ್ಟೇ ಮತ್ತೊಂದು ಬಲಿಷ್ಟ ಸಮುದಾಯವಾದ ವೆಲಮ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಪಿತಾಂಬರರಾವ್ ತನ್ನ ಕ್ರೌರ್ಯ ಮತ್ತು ದರ್ಪದಿಂದ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಸಿಂಹಸ್ವಪ್ನವಾಗಿದ್ದ. ವೆಲಮ ಜಾತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹಾಸ್ಯದ ಮಾತೊಂದು ಈಗಲೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಯಾರಾದರೂ ವೆಲಮ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮುಕುಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚಿದರೆ, ಅವನು ಬೆಂಕಿ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಬಂದು ಆರಿಸಲಿ ಎಂದು ಕಾಯುತ್ತಾನೆ ಎಂದು. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಶೋಷಿಸುವುದನ್ನು ವೃತ್ತಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪಿತಾಂಬರರಾವ್‌ನನ್ನು ಮುಗಿಸುವುದು ನಕ್ಸಲಿಯರ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ ಈತ 1972 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇಬ್ಬರು ಜಮೀನ್ದಾರರ ಕೊಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಭೂಮಯ್ಯ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಸ್ತಗೌಡ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಅಮಾಯಕ ಸಣ್ಣ ರೈತರನ್ನು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಒಪ್ಪಿಸಿದ್ದ. ಪಿತಾಂಬರರಾವ್ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಜಮೀನನ್ನು ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯಲು ಈ ರೈತರು ನಕ್ಸಲಿಯರ ಮೊರೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಇದು ಪಿತಾಂಬರರಾವ್‌ನ ಸಿಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಈ ನತದೃಷ್ಟ ರೈತರ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸತತ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದವು. ಆದರೆ, ಪಿತಾಂಬರರಾವ್ ಚಿತಾವಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ನಕಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಆಂಧ್ರ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ರೈತರಿಗೆ 1974ರಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿತು. 1975 ರಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೇರಲಾಗಿದ್ದ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಡಿಸಂಬರ್ ಒಂದರಂದು ಈ ಇಬ್ಬರು ರೈತರನ್ನು ಮುಷಿರಾಬಾದ್ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ನೇಣಿಗೇರಿಸಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಗಾಂಧಿ ಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 1948 ರಲ್ಲಿ ನಾಥುರಾಮ್ ಗೂಡ್ಸೆಯನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದ ಘಟನೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ, ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಈ ಅಮಾಯಕ ರೈತರು ತಮ್ಮದಲ್ಲದ ತಪ್ಪಿಗೆ ನೇಣುಗಂಬದಲ್ಲಿ ಸಾವು ಕಂಡರು.
ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಸೋಲು ಕಂಡರೂ ವಿಚಲಿತರಾಗದ ನಕ್ಸಲ್ ಯುವಕರು ಎರಡು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಅಂದರೆ, 1978 ನವಂಬರ್ ಏಳರಂದು ಮತ್ತೇ ಪಿತಾಂಬರರಾವ್ ಮನೆಯೆದರು ಶಸ್ತ್ರ ಸಜ್ಜಿತರಾಗಿ ಹಾಜರಾದರು. ಆದಿನ ಮನೆಯ ಗೇಟಿನ ಬಳಿ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ನಿಂತಿದ್ದ ಆತನ ಇಬ್ಬರು ವಯಸ್ಕ ಪುತ್ರರು ಹಾಗೂ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದ ಓರ್ವ ಪೊಲೀಸ್ ಪೇದೆ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಗೆ ಬಲಿಯಾದರು.
ಕಿಷನ್‌ಜಿ ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನವಂಬರ್ 25ರಂದು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಪೊಲೀಸರು ಮಿಡ್ನಾಪುರ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ಗೆ ಬಲಿಯಾದ. (ಈ ನಕ್ಸಲ್ ಕಥನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕಿಷನ್‌ಜಿ.) ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾವೋವಾದಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನೊಬ್ಬನ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟ್ಯಾಪ್‌ನಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಸುಳಿವಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೊಬೈಲ್ ಸಿಮ್ ಕಾರ್ಡ್‌ನ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲವನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಕಿಷನ್‌ಜಿಯನ್ನು ಸರೆಹಿಡಿಯುವಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು. 36 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕರೀಂನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೆದ್ದಂಪಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಬಂದು ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಧುಮುಕಿದ ನಂತರ ಈತ ಒಮ್ಮೆಯೂ ತಾನು ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದ ಕುಟುಂಬದತ್ತ ತಲೆ ಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೆತ್ತ ತಾಯಿಯ ಮುಖ ನೋಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಣವಾಗಿ ಮಲಗಿದ್ದ ಕಿಷನ್‌ಜಿ ಶವವನ್ನು ಅವನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಅಣ್ಣನ ಮಗಳು ಆಂಧ್ರದಿಂದ ಬಂದು ಗುರುತಿಸಿದರು. (ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದಲ್ಲಿ ಅವನ ಹಿತೈಷಿಗಳು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಶವಗಾರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಂದರ್ಭದ ಹಾಜರಿದ್ದು ತೆಗೆದ ಚಿತ್ರ ಇದು.) ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿ ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರ ಕಿಷನ್‌ಜಿ ಶವವನ್ನು ಅವನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ, ಆಂಧ್ರದ ಕರೀಂನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆತನ ಹುಟ್ಟಿದೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಲು ವಾಹನ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಡಿಸಂಬರ್ ಮೊದಲವಾರ ಕಿಷನ್ ಜಿ ಹುಟ್ಟೂರಾದ ಪೆದ್ದಂಪಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ನಡುವೆ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ನೆರವೇರಿತು.
ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಕೃಷ್ಣಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಲಿಂಗಾವರಂ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ನಂತರ ಜೊನ್ನಪಡು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಬೆಳದವರು. ಕೆ.ಜಿ.ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ ಸಹ ಇದೇ ಕೃಷ್ಣಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಂಗಾವರಂ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯ ದಲಿತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು. ಇಬ್ಬರೂ ವಾರಂಗಲ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದ ಪಾತಿಮಾ ಎಂಬ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ದುಡಿಯುತ್ತಾ ಎಂಡಪಂಥೀಯ ವಿಚಾರಧಾರೆಗಳನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಹಿಂದಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ಕೆ.ಜಿ. ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಿಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. ಜೊತೆಗೆ ಶಿವಸಾಗರ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯ ನಾಮದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರದ ದಲಿತ ಲೋಕದ ನೋವು ಮತ್ತು ಅಸಮಾನತೆಗಳನ್ನು ಕಾವ್ಯದ ಮೂಲಕ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ, ಆ ಕಾಲದ ಆಂಧ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ದಲಿತ ಕವಿಯಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು.
ಅನಕ್ಷರಸ್ಥರನ್ನು ತಲುಪಲು ಹಾಡು, ನೃತ್ಯ, ಬಯಲು ನಾಟಕವೇ ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ 1972ರಲ್ಲಿ “ಜನ ನಾಟ್ಯ ಮಂಡಲಿ” ಎಂಬ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದರು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರತಿಭೆಯೇ ಗದ್ದಾರ್ ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಗಾಯಕ.
ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘಟನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಯುವಕರನ್ನು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ರ್‍ಯಾಡಿಕಲ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ ಯೂನಿಯನ್ ಎಂಬ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು. ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಭೂಗತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಮುನ್ನೆಡೆಸುವುದು ಅವರ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ಬಲಿಷ್ಟ ಜಮೀನ್ದಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ಪೊಲೀಸರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಕೇವಲ ಬಿಲ್ಲು ಬಾಣಗಳು ಸಾಲುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಘಟನೆಗಳ ಅನುಭವದಿಂದ ಅರಿತಿದ್ದ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಬಂದೂಕಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೂ ಸಹ ಮುಂದಾದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಜಮೀನ್ದಾರರ ಮತ್ತು ಹಣದ ಲೇವಾದೇವಿದಾರರ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ನುಗ್ಗಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಅಪಾರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ದೋಚತೊಡಗಿದರು.
ಈ ನಡುವೆ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ್ದ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಅಪಾರ ಮದ್ದುಗುಂಡು, ಸ್ಪೋಟಕ ಸಾಮಾಗ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಕೊಂಡು ಆಂಧ್ರಕ್ಕೆ ವಾಪಾಸಾಗುತಿದ್ದ ವೇಳೆ 1976ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 26ರಂದು ನಾಗಪುರ ಪೊಲೀಸರ ಕೈಗೆ ವಾಹನ ಸಮೇತ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದರು. ಮೂರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಜಾಮೀನಿನ ಮೇಲೆ ಬಂಧನದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅವರು ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಭೂಗತರಾಗುವ ಮೂಲಕ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸತೊಡಗಿದರು. 1978ರಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೇರಲಾಗಿದ್ದ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅದೇ ವರ್ಷ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ ಜನನಾಟ್ಯಮಂಡಲಿ ಮತ್ತು ರ್‍ಯಾಡಿಕಲ್ ಸ್ಟೂಡೆಂಟ್ ಯೂನಿಯನ್ ಜೊತೆಗೆ ರ್‍ಯಾಡಿಕಲ್ ಯೂತ್ ಲೀಗ್ ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿ ಈ ಮೂರು ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ಸಿ.ಪಿ.ಐ. (ಎಂ.ಎಲ್) ಎಂಬ ಮಾತೃ ಸಂಘಟನೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋರಾಟದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.
ಸ್ವಾತಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಕೂಡ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ನಿಜಾಮನ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ತನ್ನ ರಾಜ್ಯದ ಜನರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ಸದಾ ಸುಖದ ಲೋಲುಪತೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ ಆಳಿದ ಈ ನಿಜಾಮನ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಎದೆಯೊಳಗೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಆಕ್ರೋಶ ಮಡುವುಗಟ್ಟಿತ್ತು. ಎಂಬತ್ತಾರು ಮಂದಿ ಪತ್ನಿಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಆ ಕಾಲದ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದ ಇವನ ಕೈಕೆಳಗೆ ಇದ್ದ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಪಾಳೆಗಾರರು, ಜಮೀನ್ದಾರರು ಮತ್ತು ರಜಾಕಾರರು ನಿಜಾಮನಷ್ಟೇ ಕ್ರೂರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆಳುವವರೆಲ್ಲಾ ಮುಸ್ಲಿಂರಾಗಿದ್ದುದು ಬಹು ಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದ ಅಂದಿನ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಿಂದುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜಾಮನ ಆಡಳಿತ ಕುರಿತಂತೆ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಅಸಮಧಾನವಿದ್ದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿಜಾಮನ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಲುಗಿ ಹೋಗಿದ್ದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಪರ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರಿದ್ದ.
1948 ರಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನ ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡ ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ನೂತನ ಸರ್ಕಾರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಅಘೋಷಿತವಾಗಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಬೇಕೆ ಅಥವಾ ಬೇಡವೆ? ಎಂಬ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಜಿಜ್ಞಾಸೆ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಹೋರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಮುಂದುವರಿಸುವುದಾದರೆ, ಹೋರಾಟವನ್ನು ಯಾವ ಪಥದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹ ಎದುರಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಗೊಂದಲ ಮತ್ತು ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಂಧ್ರದ ಎಡಪಥೀಯ ಚಿಂತಕರಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದವು. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ನಾಯಕರಿಗೆ ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವುದು ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದದಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಟರಾಗಿದ್ದ ರೆಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ವೆಲಮ ಜನಾಂಗದ ಜಮೀನ್ದಾರರು, ಶ್ರೀಮಂತರು, ಹಾಗೂ ಹಣದ ಲೇವಾದೇವಿ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮೂಲದ ಪಟ್ವಾರಿಗಳು, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಆದಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಶೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು.
ತಮ್ಮ ಆತ್ಮ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸಂಘಟಿತ ಗೊಂಡಿದ್ದ ರೈತ ಮತ್ತು ಕೂಲಿಕಾರ್ಮಿಕರು ಭೂಮಾಲಿಕರ ವಿರುದ್ಧ ತಮ್ಮ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದರ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ತೀರದ ಎರಡು ಬದಿಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ಹೋರಾಟ ಕೃಷ್ಣಾ, ಕರೀಂನಗರ ನಲ್ಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಅದಿಲಾಬಾದ್, ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಆತಂಕಗೊಂಡ ಸರ್ಕಾರ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗುಡಿಸಲುಗಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಅರಣ್ಯದಿಂದ ಒಕ್ಕಲೆಬ್ಬಿಸಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಕ್ರಮದಿಂದಾಗಿ ಕೋಯಾ, ಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಜಟಾಪು, ಮತ್ತು ಸವರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಸಾವಿರ ಆದಿವಾಸಿಗಳು 60 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅತಂತ್ರರಾದರು.
ಈ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಉಗ್ರವಾದಿ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ನಾಯಕರ ಬೆಂಬಲದ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ 1970ರ ವೇಳೆಗೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ 160 ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಗ್ರಾಮಗಳ ರೈತರು ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಭೂಮಾಲೀಕರ ಕಪಿಮುಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಇಂತಹ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳು ರೆಡ್ ಏರಿಯಾ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದವು.