Follow[ಗಾಂಧಿ ಜಯಂತಿ ಕಥಾ ಸ್ಪರ್ಧೆ – 2012, ರಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಬಹುಮಾನ ಪಡೆದ ಕಥೆ.]
– ಶ್ರೀನಿಧಿ.ಡಿ.ಎಸ್
“ಅಲ್ಲ ಮಾರಾಯಾ, ಪಾಸ್ಟು ಬಂದು ಎಂತ ಸಾದ್ನೆ ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕುಂಟು? ಮನೆಗೆ ಬೇಗ ಹೋಗಿ ನೀನು ಹೆಂಡ್ತಿಯ ಜಕ್ಕೆಲಲ್ಲಿ ಬೀಳುದಲ್ವಾ?” ಅಂತಂದು ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಸ್ಟೋರಿನ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಜೋರು ನಗಾಡಿದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ಏನು ಉತ್ತರ ಕೊಡಬೇಕು ಎಂದು ದಾಮುವಿಗೆ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ಕೂತಿದ್ದ ನಾಕಾರು ಮಂದಿ ಪಿಸಕ್ ಎಂದು ನಕ್ಕಾಗ ದಾಮುವಿಗೆ ಮತ್ತೂ ಮರ್ಯಾದಿ ಹೋದ ಹಾಗಾಯ್ತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿಗಷ್ಟೇ ಮುಂಚೆ ಗ್ರಾಮಸಭೆ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದ ಪಂಚಾಯ್ತು ಮೆಂಬರ್ ದಾಮು ಗೋಳಿಬೈಲಿನ ಕಿಣಿಮಾಮ್ ನ ಅಂಗಡಿ ಮುಂದೆ ಕೂತಿದ್ದ ನಾಲ್ಕಾರು ಜನರಿಗೆ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಸೊಂದನ್ನು ಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದ. ಸರಕಾರದ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯೊಂದರ ಅನ್ವಯ, ಅವನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ರಸ್ತೆ ಮಂಜೂರಾಗಿತ್ತು. ಆ ವಿಚಾರವನ್ನು ಊರಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿಸಿ ತನ್ನ ಲೆವೆಲ್ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದಷ್ಟೇ ಅವನ ತಲೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಅಂಗಡಿಯೆದುರು ಬಂದವನೇ “ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರೋಡು ಬರ್ಲಿಕ್ಕುಂಟು” ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ . ಅವನ ಮಾತಿಗೆ ಯಾರಿಂದಲೂ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯೇ ಬರಲಿಲ್ಲ. ತಾನು ಹೇಳಿದ್ದು ಕೇಳಿಲ್ಲವೇನೋ ಅಂದುಕೊಂಡ ದಾಮು, ಅದನ್ನೇ ಮತ್ತೆ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತ, ಬೆಂಚಿನ ಮೇಲಿದ್ದ ಪೇಪರು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಕೂತ. ಒಳಗೆ ಸಕ್ಕರೆ ತೂಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್, “ಆಯ್ತು ಮಾರಾಯ ಅದೆಂತ ದೊಡ್ಡ ಸಂಗ್ತಿ? ಮಂಗಳೂರು ಪೇಟೆ ತುಂಬ ಸಿಮೆಂಟಿಂದೇ ರಸ್ತೆ ಅಲ್ವಾ?ಮತ್ತೆ ನಮ್ಮ ಈಗಿನ ರಸ್ತೆಯೇ ಒಳ್ಳೆದುಂಟಲ್ಲ, ಕಾಂಕ್ರೀಟು ಯಾಕಂತೆ, ದುಡ್ಡು ತಿನ್ಲಿಕ್ಕಾ? ಅದೂ ಈ ಹುಚ್ಚು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಎಂತ ತೋಡಿಗೆ ಸಿಮೆಂಟು ಹಾಕ್ತಾರಾ ” ಎಂದಾಗ ದಾಮು “ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಫಾಸ್ಟ್ ಹೋಗ್ಲಿಕ್ಕಾಗ್ತದೆ ಕಿಣಿಯವರೇ” ಎಂದು ಆ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ತೋಚಿದ್ದನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದ. ಹೊಸದಾಗಿ ಮದುವೆ ಆಗಿದ್ದ ಆತನನ್ನು ಲೇವಡಿ ಮಾಡಲೆಂದೇ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಹೆಂಡತಿಯ ತೊಡೆ ವಿಷಯ ಎತ್ತಿ ಮುಜುಗರಕ್ಕೆ ಈಡು ಮಾಡಿದ್ದರು. 
ದಾಮುವಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಜನರೆದುರು ತನ್ನ ಮರ್ಯಾದೆಯನ್ನು ತೂಕಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಮೇಲೆ ಸಿಟ್ಟು ಬಂದರೂ, ಏನೂ ಮಾಡುವ ಹಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಪುಣ್ಯಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಉಳಿದವರೂ ಆ ಮಾತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಒಗ್ಗರಣೆ ಹಾಕದೇ, ದಾಮುವಿನ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಮರ್ಯಾದೆಗೆ ಒಡ್ಡು ಹಾಕಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. “ಕೆಲ್ಸ ಮಾಡದಿದ್ರೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬಾಯಿಗೆ ಬಂದ ಹಾಗೆ ಬೈಯುದೂ ನೀವೇ, ಎಂಥದೋ ಒಂದು ಹೊಸ್ತು ಬಂದ್ರೆ ಅದನ್ನು ಪುಸ್ಕು ಮಾಡುದೂ ನೀವೇ” ಎಂದು ಗೊಣಗುತ್ತ ಪಿರಿಪಿರಿ ಮಳೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟ ದಾಮು. ಹೊರಟ ಬೆನ್ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿದ ನಗುವಿನ ಸದ್ದನ್ನು ಬೇಕೆಂದೇ ಅವನ ಕಿವಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಮಂಗಳೂರು ಹೊರವಲಯದ ಕೂಳೂರಿನಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರು ಹೋದರೆ ಸಿಗುವ ಗೋಳಿಬೈಲು ಸುತ್ತಲಿನ ಯಾವ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆಯ, ಪುರಸಭೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೂ ಬರದೇ ಹಾಗೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಮೂರ್ನಾಕು ಸಾವಿರ ಜನ ಇರುವ ಊರು. ಊರಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಶಾಲೆ, ಪಂಚಾಯ್ತಿ , ನಾಲ್ಕಾರು ಅಂಗಡಿಗಳು, ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಿರುವ ಸಾದಾ ಸೀದಾ ಹಳ್ಳಿ. ಗೋಳಿಬೈಲಿನ ಜನಕ್ಕೆಲ್ಲ ಮಂಗಳೂರೇ ಮುಖ್ಯ ಪಟ್ಟಣ. ಏನೂ ಕೆಲ್ಸವಿಲ್ಲದೇ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ದಾಮುವಿನಂತಹ ಕೆಲವರು. ಆದರೆ ದಾಮುವಿಗೆ ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಮೆಂಬರು ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಸ್ವಲ್ಪ ತೂಕ.
ದಾಮು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಮೆಂಬರಾದ್ದೇ ನಸೀಬಲ್ಲಿ. ಊರಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ’ಒಳ್ಳೆ ಹೆಸರು’ ಮಾಡಿದ್ದ ಅವನ ಅಣ್ಣ ರಾಘವನಿಗೆ ದುಬೈಲಿ ಕೆಲಸ ಸಿಕ್ಕಿ, ಪೊಲಿಟಿಕ್ಸು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟುಬಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಅವ ಊರಲ್ಲಿದ್ರೆ ಎರಡು ಮೂರು ಕೇಸ್ ಜಡಿದು ಪೊಲೀಸ್ರು ಹಿಡ್ದು ಒಳಗೆ ಹಾಕುವ ಚಾನ್ಸಿತ್ತು ಅಂತ ಜನ ಮಾತಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಹೌದಾದ್ರೂ, ಆಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ಮಾತು ಗಾಳಿಯಲ್ಲೇ ಕರಗಿಹೋಗಿತ್ತು. ಅರ್ಜೆಂಟಿಗೆ ಬೇರೆ ಯಾವ ಕ್ಯಾಂಡಿಡೇಟೂ ಸಿಗದೇ, ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಅವನ ತಮ್ಮ ದಾಮು ಎಲೆಕ್ಷನ್ನಿಗೆ ನಿಂತು, ಗೆದ್ದೂ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಅದೃಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ಅಂತ ಅಂದುಕೊಂಡರೂ, ದಾಮುವಿನ ಗೋವಿನಂತಹ ಸ್ವಭಾವ ಕೂಡ ಅದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತ್ತು. ಅಣ್ಣನ ಹಾಗೆ ಚಾಲೂ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಗೋಳಿಬೈಲಿನ ಸಮಸ್ತ ಮನೆಗಳ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ದಾಮುವಿನ ಕಿಸೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕಟಿಂಗ್ ಪ್ಲೇಯರ್, ಟೆಸ್ಟರುಗಳಲ್ಲಿತ್ತು. ಪಕಪಕ ಗುಡುವ ಟ್ಯೂಬ್ ಲೈಟಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭಡ್ ಭಡ್ ಅನ್ನುವ ಎರಡೆಚ್ಪಿ ಪಂಪಿನವರೆಗಿನ ರಿಪೇರಿ ಆತನಿಗೆ ಕರತಲಾಮಲಕ. ರಿಪೇರಿ ದುಡ್ಡು ಕೊಟ್ಟರೂ ನಡೆದೀತು, ಮರೆತರೂ ಅವನಿಗೆ ಬೇಜಾರಿಲ್ಲ. “ಎಮ್ಮೆಗೆ ಹಾಕಿದ ಹಿಂಡಿ ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗ್ತದೆ? ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಹಾಲು ಕರೀಲೇ ಬೇಕು” ಎನ್ನುವ ಜಾಯಮಾನ. ನಾಳೆ ಮತ್ತೆ ತಾನೇ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಗೊತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಧೈರ್ಯ. ತಡದು ಹೋದರೆ ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಗೆಯೇ ಸಿಕ್ಕೀತು.ಅವರಿವರು ಗಾಳಿ ಹಾಕಿ ಎಲೆಕ್ಷನ್ನಿಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಲೂ ದಾಮುವಿಗೆ ತಾನು ಗೆಲ್ಲುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಗ್ಯಾರೆಂಟಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕೈಯಿಂದ ಖರ್ಚು ಮಾಡುವಷ್ಟು ದುಡ್ಡು ಮೊದಲೇ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಬರೀ ೪೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿ ಪ್ಯಾಂಪ್ಲೆಟು ಹಂಚಿದ್ದ ಅವನು.
ರಾಜಕೀಯದ ತಲೆಬುಡ ತಿಳಿಯದ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ ದಾಮು ಆತನ ಎದುರು ನಿಂತಿದ್ಧ ಹಳೆತಲೆಗಳಾದ ಬಾಂಬೈ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್, ಬೀಡಿ ಅಬ್ಬಾಸನನ್ನೆಲ್ಲ ಸೋಲಿಸಿ ಗೆದ್ದದ್ದು ಊರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕಾರು ದಿನ ನಿಂತ ಸುದ್ದಿ. ಗೆದ್ದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಾನೇನು ದೊಡ್ಡ ಜನ ಆದೆ ಅಂತ ದಾಮುವೂ ಅಂದುಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಂತ ಒಂದಿಷ್ಟು ದಿನ ಗೆದ್ದ ಅಮಲು ತಲೆಯಲ್ಲಿ ತೂಗಿದ್ದು ಹೌದು. ’ಹ್ವಾ, ಎಂತ ಮಾರ್ರೆ ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಮೆಂಬರಂತೆ ಈಗ, ಭಾರಿ ಒಳ್ಳೆದಾಯ್ತು, ಊರಿಗೆ ಎಂತಾರು ಮಾಡ್ಸಿ’ ಅಂತ ಕೆಲವೊಂದು ಜನ ಸಡನ್ನಾಗಿ ಗೌರವ ಕೊಟ್ಟಾಗ ಖುಷಿಯಾದ್ದು ಸತ್ಯ. ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಸಭೆಗೆ ಆವಾಗೀವಾಗ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದನಾದರೂ ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಸೇರಿ ಮಾಡುವ ಗಲಾಟೆ ಗೌಜು ಇವನ ತಲೆಗೇ ಹತ್ತುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ರೆ ದಾಮ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಲ್ಕೇ ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದದ್ದಕ್ಕೆ, ಉಳಿದ ಮೂವರ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಗಲಾಟೆ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಲ ವಿಷ್ಯ ಏನೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕಬೇಕಾಗಿ ಬರುವುದು ಅವನ ಜಾಯಮಾನಕ್ಕೆ ಹೇಳಿಸಿದ್ದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಸದಸ್ಯನಾಗುವುದು ಎಂದರೆ ಎಂ.ಎಲ್.ಎ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರುವ ಮೊದಲ ಮೆಟ್ಟಿಲು ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಅವನ ತಲೆ ತಿಂದಿದ್ದ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡರು ಈಗ ಆತನ ಸುದ್ದಿಗೇ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಮೆಂಬ್ರಾದ್ರೆ ತಿಂಗಳೂ ತಿಂಗಳೂ ಒಳ್ಳೆ ಕಮಾಯಿ ಮಾರಾಯ ಅಂದಿದ್ದ ಸ್ನೇಹಿತರು ಅಡ್ರೆಸ್ಸಿಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ದಿನಾ ಕೈತುಂಬ ಇರುತ್ತಿದ್ದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕೆಲ್ಸ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬಾಯಿಬಿಟ್ಟೇ ಯಾರಲ್ಲೋ ಕೇಳಿದಾಗ, “ನೀವೀಗ ಪಂಚಾಯ್ತು ಮೆಂಬ್ರು , ನಾವು ಹೇಗೆ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಕೆಲ್ಸಕ್ಕೆಲ್ಲ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಕರಿಯುದು?” ಎಂದು ಅಚಾನಕ್ ಬಹುವಚನದಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿ ತಲೆ ಹಾಳು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜಕೀಯ ಮಾಡುವುದು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೇನೂ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ ದಾಮುಗೆ. ಊರಿನ ದಾರಿಯ ಕರೆಂಟು ಕಂಬಕ್ಕೆ ಟ್ಯೂಬ್ ಲೈಟು ಹಾಕಿಸುವುದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬೋರ್ ವೆಲ್ ತೋಡಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಪಯುಕ್ತ ಕೆಲಸಗಳನ್ನ ಮಾಡಿಸಿಕೊಡುತ್ತ, ಅದರಲ್ಲೆ ಬಂದ ದುಡ್ಡು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಮದುವೆಯೂ ಆಗಿದ್ದ.
ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೇ ಈ ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರಸ್ತೆಯ ಹೊಸ ಯೋಜನೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಕ್ಕೆ ಬಂದದ್ದು. ಒಂದು ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಐದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ಕಾಂಕ್ರೀಟು ಮಾಡುವ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರದ ಪ್ಲಾನಿಗೆ ಕೂಳೂರು ಗೋಳಿಬೈಲು ರಸ್ತೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾವಿರಗಳಲ್ಲಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡುವ ಪಂಚಾಯತಿನ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಕೋಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ದುಡ್ಡು ಎಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿತ್ತು. ಪಕ್ಷ ಬೇಧ ಮರೆತು ಎಲ್ಲ ಸದಸ್ಯರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ರಸ್ತೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೇ ತಮ್ಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂಬುದನ್ನ ಮನಗಂಡು, ಜೋರು ಮಳೆಗಾಲ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರಸ್ತೆಗೆ ಮಳೆಯ ತಲೆಬಿಸಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹಸಿರು ನಿಶಾನೆ ತೋರಿಸಿದ್ದರು.
ದಾಮುವಿಗೆ ತಮಾಷೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ರಿಗೂ, ಅವರ ಅಂಗಡಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಸಮಸ್ತ ಸದಸ್ಯರಿಗೂ ನಿಜಕ್ಕೂ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಆದದ್ದು ಮರಳಿನ ಗುಪ್ಪೆ ಫರ್ಲಾಂಗು ದೂರಕ್ಕೆ ಒಂದೊಂದರಂತೆ ರಾಶಿ ಬಿದ್ದಾಗ. ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಚೂರು ಚೂರೇ ಮರಳು ತೋಡಿಗೂ ಸಮರ್ಪಣೆ ಆಗ ತೊಡಗಿತು. 
ಆದರೆ, ವಾರದೊಳಗೆ ಊರಿಗೆ ಬಸ್ಸು ಬರುವುದೂ ಬಂದ್ ಆಯಿತು. ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರಸ್ತೆ ಹದಿನೈದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ಆಗ್ತದಂತೆ, ಅದ್ರದ್ದು ಫಾರಿನ್ ಮಿಶನ್ನಂತೆ, ರಸ್ತೆ ಆಗುವವರೆಗೆ ಎಂತ ವೆಹಿಕಲ್ ಸಾ ಓಡಾಡುದಿಲ್ಲ ಅಂತ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಖುದ್ದು ಎಲ್ಲರಿಗೆ ಹೇಳಲು ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಊರಿಗೆ ಬರುವವರು ಈಗ ೮-೧೦ ಕಿಲೋಮೀಟರು ಸುತ್ತು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಕೆಸರು ಮಣ್ಣು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ, ಉಲ್ಟಾ ದಿಕ್ಕಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಾಗೆ ಬೇರೆ ಆಗಿತ್ತು. ಕೂಳೂರಿಗೆ ಹೋದವರು, ಮಂಗಳೂರಿಂದ ಬರುವವರು ಮಳೆಯ ಮಧ್ಯವೇ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ರಸ್ತೆ ಆಗುವ ಚಂದ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು. “ಜೆಸಿಬಿ ರಪ ರಪಾಂತ ಡಾಂಬರು ಕಿತ್ತು ಬಿಸಾಡುದು, ಅಲ್ಲೇ ತಯಾರು ಮಾಡಿದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಬ್ಲಾಕು ಪಟಕ್ಕಂತೆ ಇಡುದು, ಎಂತ ಮಳೆ ಸಾ ಕ್ಯಾರೇ ಇಲ್ಲ ಮಾರಾಯ್ರೇ” ಎಂದು ದೂಜಪೊರ್ಬು ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಗೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದರು. ಮೂರೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಕಾಂಕ್ರೀಟಾಗಿ ಆಯ್ತು ಮಾರ್ರೇ ಅಂತ ಹೇಳಿದ ಪೊರ್ಬುಗಳು ಇನ್ನೇನು ನಾಳೆ ನಾಡಿದ್ದು ಊರೊಳಗೇ ಬರ್ತದೆ ನೋಡಿ ಅಂತಂದು ಎಂಥದೋ ಸೈನ್ಯ ಊರಿಗೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಬರುವ ಹಾಗಿನ ಹೆದ್ರಿಕೆ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿ ಹೋಗಿದ್ದರು.
ದಾಮುಗಂತೂ ಕೂರಲಿಕ್ಕೇ ಪುರ್ಸೊತ್ತು ಇರ್ಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಎರಡು ಮೂರು ದಿನ ಇಡೀ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ತನ್ನದೇ ಅನ್ನುವ ಹಾಗೆ ಬೆಳಗ್ಗಿಂದ ಸಂಜೆ ತನಕ ಓಡಾಟದ ಮೇಲೆ ಓಡಾಟ ಮಾಡಿದ್ದ. ಆದರೆ ಅವನ ಹಾರಾಟಕ್ಕೆ ಉಳಿದ ಮೆಂಬರುಗಳು ಸುಮಾರು ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕಿದ್ದರು. ಶಾಲೆ ಮಕ್ಕಳು ಡೆಸ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಗೆರೆ ಹಾಕಿ ಇದು ತಮ್ಮ ಜಾಗ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಹಾಗೆ, ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ವಾರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗಿ ಬರುವ ರಸ್ತೆಯ ಕೆಲ್ಸದ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನ ಅವರವರೇ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ರಸ್ತೆ ಇರದ ವಾರ್ಡಿನ ಸದಸ್ಯರು ಮಹಾಪಾಪ ಮಾಡಿದವರ ಮುಖ ಹೊತ್ತು ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ದಾಮುಗೆ ಒಂದರ್ಧ ಕಿಲೋಮೀಟರು ದಕ್ಕಿತ್ತು. ತನ್ನ ಏರಿಯಾಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ಮತ್ತೆ ಮೇಲುಸ್ತುವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಅಂತ ಭೀಷ್ಮರ ಸೇನಾಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗದ ಕರ್ಣನ ಹಾಗೆ ಸುಮ್ಮನಾದ. ಅವನ ಸರದಿಯೂ ಬಂತು.
ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಅಂಗಡಿ ಎದುರು ಹಾದು ಹೋಗುವ ರಸ್ತೆ ದಾಮುವಿನ ವಾರ್ಡಿನ ಪಾಲಿಂದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಅಂಗಡಿಯ ಸೋಡಾ ಕುಡಿದು, ಅವರನ್ನೇ ನೋಡಿ ಹುಬ್ಬು ಹಾರಿಸುತ್ತ “ಹೇಗೆ?” ಎಂಬಂತೆ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಮಾಡುವುದು ದಾಮುಗೊಂದು ರೀತಿ ಆಟವಾಗಿತ್ತು. ಆವತ್ತು ಬೆಳಗಿಂದ ಸಂಜೆಯೊಳಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಬಾರಿ ನಡೆದ ದಾಮುವಿನ ಹುಬ್ಬಿನ ನೃತ್ಯ ನೋಡಿ ಸಿಟ್ಟಿಗೆದ್ದ ಕಿಣಿ ಮಾಮ್, “ಬಿಡಾ ಮಾರಾಯ, ಅದೆಂತದೋ ಕೋಟಿಗಟ್ಲೆ ದುಡ್ಡು ಸ್ಯಾಂಕ್ಷನ್ ಆಗಿದೆ, ಅದ್ರಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ದುಡ್ಡು ಎಲ್ಲ ಸೇರಿ ಹೊಡಿವ ಅಂತ ರಸ್ತೆ ಮಾಡುದಲ್ಲ ನೀವು? ಮಾನ ಮರ್ಯಾದೆ ಇಲ್ಲದವ್ರು.. ಒಂದು ರುಪಾಯಿ ಸಿಗುದಿಲ್ಲ ಅಂತಾದ್ರೆ ಇದ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕುಂಟಾ ನೀವು.. ನಿಮ್ಮ ಜನ್ಮಕ್ಕಿಷ್ಟು.. ರಸ್ತೆಯ ಮತ್ತೆಂತದ.. ಈಗ ನಾಳೆ ನೀನು ರಸ್ತೆಗೆ ಬೇಕು ಅಂತ ಎದ್ರಿನ ಗಾಂಧಿ ನೆಟ್ಟ ಗೋಳಿಮರಸಾ ಬೀಳಿಸ್ತಿ.. ಮುಂದಿನ ಶಾಲೆಯ ಗೋಡೆಸಾ ಜರಿಸ್ತೀ..ಥತ್ ನಿಮ್ಮ” ಅಂದುಬಿಟ್ಟರು. ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿದ್ದವರೂ, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದವರೂ ಎಲ್ಲರೂ ಕಿಣಿಯವರ ಎತ್ತರಿಸಿದ ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿ, ಒಮ್ಮೆ ನಿಂತು ಮತ್ತೆ ದಾಮುವನ್ನು ನೋಡಿ ಮುಂದುವರಿದರು. ದಾಮುವಿಗೆ ಕಿಣಿಯವರ ರೌದ್ರಾವತಾರ ನೋಡಿ ತಲೆಬಿಸಿಯಾದರೂ, “ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಎಂತಕೆ ನೀವು ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕುದು.. ಊರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆದು ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕೆ ಅಲ್ವಾ ಮಾಡುದು ಇದನ್ನ, ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿ ಎಂತ ನಂಗೆ ಬಂದಿದಾ ತಿನ್ಲಿಕ್ಕೆ, ಅದು ಗೌರ್ಮೆಂಟಿದ್ದು” ಅಂತ ಹೇಳಿ ಮೆಲ್ಲ ಜಾಗ ಖಾಲಿ ಮಾಡಿದ. ಅವನು ಮುಖದಿಂದ ಒರೆಸಿಕೊಂಡು ಕಿಣಿಮಾಮ್ ಎಂಜಲಾ, ಅವರ ಅಂಗಡಿ ಮಾಡಿಂದ ಮಳೆಯ ನೀರಾ ಅಂತ ಸಮಾ ಗೊತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಆದರೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ದಾಮುವಿನ ಗಂಟಲ ಪಸೆ ಆರಿದ್ದು ಮಾರನೇ ದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ. “ರಸ್ತೆ ಅಗಲೀಕರಣ ವಿರೋಧ ಸಮಿತಿ ಗೋಳಿಬೈಲು” ಹೆಸರಿನ ಫ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬ್ಯಾನರೊಂದು ಗೋಳಿಬೈಲಿನ ಬಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನ ಪಕ್ಕದ ಗೋಳಿ ಮರಕ್ಕೆ ನೇತು ಬಿದ್ದಿದ್ದು ಕಂಡಾಗ. “ಕಾಂಕ್ರೀಟೀಕರಣದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮಾಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ನೆಟ್ಟಿರುವ ನಮ್ಮೂರಿನ ಆಲದಮರವನ್ನು ಕಡಿಯಲಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಸಮಸ್ಥ ನಾಗರೀಕರ ಪರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ” ಎಂಬ ಬರಹವನ್ನು ಓದಿದ ದಾಮುವಿಗೆ ಏನೆಂದೇ ಅರ್ಥವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಊರೆದುರಿನ ಗೋಳಿಮರವನ್ನು ಗಾಂಧೀಜಿ ೧೯೨೦ರಲ್ಲೋ ೧೯೨೯ರಲ್ಲೋ ಬಂದಾಗ ನೆಟ್ಟಿದ್ದರಂತೆ ಎಂಬ ಕಥೆ ಜನಜನಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಕಾಂಕ್ರೀಟು ರಸ್ತೆ ಮಾಡುವಾಗ ರಸ್ತೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇದ್ದ ಮರವನ್ನು ಕಡಿಯುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವೂ ಬಂದಿತ್ತು. ಆ ಬಗ್ಗೆ ಒಬ್ಬೇ ಒಬ್ಬನೂ ಬೇಡ ಅಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಆ ಗೋಳಿಮರದಡಿಯಲ್ಲೇ ಇದ್ದ ಚಪ್ಪಲಿ ಹೊಲಿಯುವ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಬಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಟೆಂಪರರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಾಗಿತ್ತು. ಆಗಲೂ ಯಾರೂ ಅಲ್ಲ ಅನ್ನಲಿಲ್ಲ. ಈಗಾಗಲೇ ಸುಮಾರು ಮಳೆಗಾಲ ಕಂಡಿದ್ದ ಮರ ಗೆಲ್ಲುಗಳನ್ನ ಪದೇ ಪದೇ ರಸ್ತೆಗೆ ಬೀಳಿಸಿ ತೊಂದರೆ ಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಹಿಂದೆಯೇ ಅದನ್ನ ಕಡಿಯಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಬಂದಿದ್ದರೂ, ಯಾಕೋ ಯಾರೂ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ.
ವಿಷಯ ಏನಾಗಿತ್ತೆಂದರೆ, ಹಿಂದಿನ ದಿನ ದಾಮುವಿಗೆ ಕಿಣಿಮಾಮ್ ಬೈಯುವಾಗ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡವರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೇ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ ಕೂಡ ಒಬ್ಬರು. ಯಾವಾಗ ಗಾಂಧಿ ನೆಟ್ಟ ಮರ ಹೋಗ್ತದೆ ಅನ್ನುವ ಪಾಯಿಂಟು ಕಿವಿಗೆ ಬಿತ್ತೋ, ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಪಳಗಿದ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸರಿಗೆ ಹೋರಾಟದ ಐಡಿಯಾ ಹೊಳೆದಿತ್ತು. 
ಅಲ್ಲದೇ ಅವರ ಹೆಸರೇ ಬಾಂಬೆ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್. ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಗಿರಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಒಕ್ಕೂಟದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ, ಆ ಕಾಲಕ್ಕೇ ಹೆಸರು ಮಾಡಿ-ಆದರೆ ಕೆಲ್ಸ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಊರಿಗೆ ವಾಪಸು ಬಂದ ಜನ. ದಾಮುವಿನ ಕೈಲಿ ಸೋತ ಉರಿ ಇನ್ನೂ ಮಾಸಿಲ್ಲದ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ ಸಾಹೇಬರು ಸಂಜೆಗೇ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋದವರೇ ಈ ಬ್ಯಾನರು ಮಾಡಿಸಿ ತಂದಿದ್ದರು. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೆಳಗ್ಗೆಯೇ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನ ಹುಡುಗರನ್ನ ಮರದ ಎದುರು ನಿಲ್ಲಿಸಿಕೊಂಡು ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸರು ಗಾಂಧಿ ತತ್ವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿ ಮರವನ್ನು ಕಡಿಯುವುದು ಅಂದ್ರೆ ಗಾಂಧಿಯನ್ನ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೊಂದ ಹಾಗೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಯಾವಾಗಲೂ ಅಲ್ಲೇ ಪಕ್ಕದ ಖಾಲಿ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಲಿಬಾಲ್ ಆಡುತ್ತಿದ್ದ ಹುಡುಗರು ಮರವನ್ನು ನೋಡುತ್ತ ಗಾಂಧೀಜಿಗೆ ಜೈ ಅಂದರು. ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಒಂದೆರಡು ಲೋಕಲ್ ಚಾನಲ್ ನ ರಿಪೋರ್ಟರುಗಳೂ ಬಂದು ಹೋದರು. ಆವತ್ತು ಭಾನುವಾರ, ಕೆಲಸದವರಿಗೆ ರಜೆ ಇದ್ದದ್ದರಿಂದ ಏನೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಲಿಲ್ಲ. ದಾಮು ಕೂಡ “ಇದೆಲ್ಲ ಎಂತ ಮರ್ಲ್..ಮುದುಕನಿಗೆ ಮಂಡೆ ಸರಿ ಇಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಓಡಾಡಿದರೂ, ಒಳಗೇ ಅಳುಕು ಇದ್ದೇ ಇತ್ತು.
ಆ ಅಳುಕು ಮಾರನೇ ದಿನ ನಿಜವಾಯಿತು. ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಸುದ್ದಿವಾಹಿನಿಯ ರಿಪೋರ್ಟರೊಬ್ಬ ಬಂದ. ಮರದ ಪಕ್ಕಕ್ಕೇ ನಿಂತುಕೊಂಡು “ಅಭಿವೃದ್ದಿಯ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮನ ಸ್ಪರ್ಶ ಕಂಡಿದ್ದ ಮರವೊಂದು ಮಣ್ಣಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕ್ಯಾಮರಾಪರ್ಸನ್ ಇಂತಿಂತವರ ಜೊತೆ ತಾನು ಇಂಥವನು” ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹೋದ. ಬಾಂಬೇ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ ಸಂರ್ದರ್ಶನದ ಜೊತೆಗೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ನ್ಯೂಸಲ್ಲಿ ಗೋಳಿಬೈಲಿನ ಕಥೆ ಬಂತು. ಅದಾದ ಮೇಲೆ, ಸಂಜೆಗೆ ಇನ್ನೂ ನಾಲ್ಕು ಕ್ಯಾಮರಾ ಬಂತು. “ಹೀಗೆ ಮರದಿಂದ ತೊಟ್ಟಿಕ್ಕುತ್ತಾ ಇರುವುದು ಮಳೆಯ ನೀರೋ ಅಥವಾ ಮರದ ಕಣ್ಣೀರೋ” ಎಂದು ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳು ಮೂರನೇ ಟೇಕಿನಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿದಳು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡಲು ಹೋದ ಯಾರೋ ಒಬ್ಬಾತ ಬಂದು ದಾಮುವಿಗೂ ಮೈಕು ಹಿಡಿದನಾದರೂ, ಅವನು ಏನೂ ಉತ್ತರ ಕೊಡದೇ ಅಲ್ಲಿಂದ ಓಡಿ ಹೋದ. “ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ”..ಎಂದು ಮತ್ಯಾರೋ ಮಾತು ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಈ ಎಲ್ಲ ಗೊಂದಲದ ಮಧ್ಯ ಜೆಸಿಬಿ, ಸಿಮೆಂಟು ಕಲಸುವ ಯಂತ್ರಗಳು ಕೆಲಸ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದವು. ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರು ಕೆಲಸದ ಗುಂಪಿಗೆ ಇವತ್ತು ಪೇಮೆಂಟ್ ಕೊಡುವುದೋ ಬೇಡವೋ ಎಂಬ ಟೆನ್ಶನಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಊರಿಗೊದಗಿದ ಹೊಸ ಸಂಭ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಜೋರಾದ ಮಳೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ತಣ್ಣೀರನ್ನೇ ಎರಚಿತ್ತು.
ರಾತ್ರಿ ಮನೆಯ ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ “ಗಾಂಧಿ ನೆಟ್ಟ ಮರ” ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಯಾವುದೋ ಚಾನಲಿನಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ದಾಮುಗೆ ತಲೆ ಕಲಸಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟು ಫೋನ್ ಮಾಡಿ, ನಿನ್ನ ವಾರ್ಡಿನ ಗಲಾಟೆ, ನೀನೇ ಸುಧಾರಿಸಬೇಕು. ಇದ್ರಲ್ಲಿ ನಾವ್ಯಾರೂ ತಲೆ ಹಾಕುವುದಿಲ್ಲ. ರೋಡು ಕೆಲ್ಸ ಅಲ್ಲಿಗೇ ನಿಂತರೇ ನೀನೇ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಜೊತೆಗೆ, “ನೋಡು ಈ ರೋಡಿನ ಕೆಲಸ ಸರಿಯಾಗಿ ಮುಗಿದಿದ್ದರೆ ನಿನಗೆ ನಿನ್ನ ಪಾಲು ಅಂತ ಎರಡು ಲಕ್ಷದ ಹತ್ತಿರ ಹತ್ತಿರ ಸಿಗ್ತಿತ್ತು. ನಿನ್ನ ಗ್ರಹಚಾರ ಹೇಗಿದೆ ನೋಡುವ” ಎಂದಿದ್ದರು. ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ದುಡ್ಡಿನ ಅಮೌಂಟು ಕೇಳಿ ಖುಶಿಯಾದರೂ ಅದು ಸಿಗುವುದು ಗ್ಯಾರೆಂಟಿ ಇಲ್ಲದ್ದಕ್ಕೆ, ಜೊತೆಗೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಗಲಾಟೆ ಗೌಜಿಗೆ ದಾಮು ದಿಕ್ಕೆಟ್ಟು ಹೋಗಿದ್ದ. ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ ಫೋನೋ ಬರ್ತಿತ್ತು. ಆಫ್ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ರಿಮೋಟ್ ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೂ, ಸಿಡಿಲು ಬಡಿದ ಸದ್ದು ಕೇಳುವುದಕ್ಕೂ, ಕರೆಂಟೂ ಹೋಗುವುದಕ್ಕೂ ಸರಿಯಾಯಿತು.
ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದವನಿಗೆ ತಲೆ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡ ಹಾಗಾಗಿ, ದಾಮು ಹಾಸಿಗೆಯಲ್ಲೇ ಕೂತು ’ಚಾ ಕೊಡ” ಎಂದು ಕೂಗಿದರೆ ಊರು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡುವ ನಿಮಗೆ ಚಾಸೊಪ್ಪು ತರ್ಲಿಕ್ಕೆ ಟೈಮೆಲ್ಲಿ ಉಂಟು ಎಂಬ ಉರಿಉರಿ ಉತ್ತರ ಹೆಂಡತಿಯಿಂದ ವಾಪಾಸು ಬಂತು. ರಪಕ್ಕನೇ ಹಲ್ಲುಜ್ಜಿದವನೇ ಬೈಕು ಚಾಲು ಮಾಡಿ ಕಿಣಿಮಾಮ್ ಅಂಗಡಿ ಕಡೆಗೇ ಹೊರಟ. ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದರೆ, ಕಂಡದ್ದೇನು! ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯೇ ಬಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ನೂರು ಚಿಲ್ಲರೆ ಜನ ಸೇರಿದ್ದರು. ’ಗಾಂಧಿ ನೆಟ್ಟ ಮರ” ಜೋರು ಮಳೆಗೋ, ಹೊಡೆದ ಸಿಡಿಲಿಗೋ ಬಿದ್ದು ಹೋಗಿತ್ತು. ಮರದ ಕಾಂಡ ಬಿದ್ದು ಅದರ ಕೆಳಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಜೇಸಿಬಿ ಜಜ್ಜಿ ಹೋಗಿದ್ದರೆ, ಕಿಣಿ ಮಾಮ್ ಅಂಗಡಿಯ ಗೋಡೆ ಹಂಚುಗಳನ್ನ ಗೆಲ್ಲುಗಳು ಲಗಾಡಿ ತೆಗೆದಿದ್ದವು.
ತನ್ನ ಸಮಸ್ಯೆ ಬಗೆಹರಿಯಿತೋ, ಮತ್ತೂ ಜಟಿಲವಾಯಿತೋ ಎಂದು ಅರ್ಥವಾಗದ ದಾಮು ಸದ್ಯ ಚಾಪುಡಿ ತರ್ಲಿಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲಿ ಎಂದು ಯೋಚಿಸುತ್ತ ನಿಂತ.
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಯವರಲ್ಲಿ ಆ ಪ್ರಮಾಣ 41.7 ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಹೆಚ್ಚೂ ಕಡಿಮೆ ಅದೇ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ 41.9 ರಷ್ಟಿದೆ. ಮುಸ್ಲಿಂರಲ್ಲಿ ಆ ಪ್ರಮಾಣ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದು ಅದು 36.8 ರಷ್ಟಿದೆ. ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ರಾಜ್ಯ ದೇಶದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಮೀರಿರುವುದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಗತಿ. ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ [2011] ರ ವೇಳೆಗೆ 74 ಪ್ರತಿಶತ ಆದರೆ ರಾಜ್ಯದ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಮಾತ್ರ 75.6 ಪ್ರತಿಶತ. 2005-06 ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಯವರಲ್ಲಿ ಆ ಪ್ರಮಾಣ 61.1 ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಲ್ಲಿ ಅದು 57.4 ರಷ್ಟಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯ ಮಾತ್ರ ಅದಾಗಲೇ 74.2 ರಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿರುವುದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಮಾಣ ಆ ಸಂದರ್ಭದ ದೇಶದ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದ ಒಟ್ಟು ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತಲೂ ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಈಗೀಗ ಶಿಕ್ಷಣ ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಹಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಸರ್ ಸೈಯದ್ ಅಹ್ಮದ ಖಾನ್, ಬದ್ರುದ್ದೀನ್ ತ್ಯಾಯಬ್ಜಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಹೋರಾತ್ರಿ ಶ್ರಮಿಸಿರುವುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು.
ಗಂಡು-ಹೆಣ್ಣು ಇಬ್ಬರೂ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಂಬಿಗೆ ಹಿಡಿದು ಬಯಲು ಕಡಿಗೆ ನಡೆಯುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿದೆ. ಹಗಲು ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಶೌಚಕ್ಕೆ ತೆರಳದ ಸ್ಥಿತಿಯೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೆ ಸುಮಾರು 70 ಪ್ರತಿಶತ ಪ.ಪಂಗಡದ ಜನರಿಗೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕೇವಲ 35.4 ಪ್ರತಿಶತ ಜನಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಶೌಚಾಲಯಗಳಿಲ್ಲ. ಇದು ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ 49.2 ಪ್ರತಿಶತ ಶೌಚಾಲಯಗಳ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಮೀರಿದುದಾಗಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಿಲ್ಲದಿರುವ, ಶಾಲೆಗಳಿಲ್ಲದಿರುವ, ಕುಡಿಯಲು ಶುದ್ಧವಾದ ನೀರಿಲ್ಲದ, ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಮನೆಗಳಿಲ್ಲದ, ವಿದ್ಯುತ್ ಸೌಕರ್ಯವಿಲ್ಲದ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಕೊರತೆಗಳ ನಡುವೆ ಈ ಸಮುದಾಯಗಳು ಬದುಕಬೇಕಿದೆ.
ಸ್ವಾತಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಕೂಡ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ನಿಜಾಮನ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ತನ್ನ ರಾಜ್ಯದ ಜನರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ಸದಾ ಸುಖದ ಲೋಲುಪತೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯಂತೆ ಆಳಿದ ಈ ನಿಜಾಮನ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಎದೆಯೊಳಗೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಆಕ್ರೋಶ ಮಡುವುಗಟ್ಟಿತ್ತು. ಎಂಬತ್ತಾರು ಮಂದಿ ಪತ್ನಿಯರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಆ ಕಾಲದ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿದ್ದ ಇವನ ಕೈಕೆಳಗೆ ಇದ್ದ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಪಾಳೆಗಾರರು, ಜಮೀನ್ದಾರರು ಮತ್ತು ರಜಾಕಾರರು ನಿಜಾಮನಷ್ಟೇ ಕ್ರೂರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆಳುವವರೆಲ್ಲಾ ಮುಸ್ಲಿಂರಾಗಿದ್ದುದು ಬಹು ಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದ ಅಂದಿನ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಹಿಂದುಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜಾಮನ ಆಡಳಿತ ಕುರಿತಂತೆ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಅಸಮಧಾನವಿದ್ದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿಜಾಮನ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಲುಗಿ ಹೋಗಿದ್ದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಪರ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರಿದ್ದ.
1948 ರಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನ ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡ ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ನೂತನ ಸರ್ಕಾರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಅಘೋಷಿತವಾಗಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಬೇಕೆ ಅಥವಾ ಬೇಡವೆ? ಎಂಬ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಜಿಜ್ಞಾಸೆ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಹೋರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಮುಂದುವರಿಸುವುದಾದರೆ, ಹೋರಾಟವನ್ನು ಯಾವ ಪಥದಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹ ಎದುರಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಗೊಂದಲ ಮತ್ತು ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಂಧ್ರದ ಎಡಪಥೀಯ ಚಿಂತಕರಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದವು. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ನಾಯಕರಿಗೆ ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವುದು ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದದಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಟರಾಗಿದ್ದ ರೆಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ವೆಲಮ ಜನಾಂಗದ ಜಮೀನ್ದಾರರು, ಶ್ರೀಮಂತರು, ಹಾಗೂ ಹಣದ ಲೇವಾದೇವಿ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮೂಲದ ಪಟ್ವಾರಿಗಳು, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಆದಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಶೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು.
ತಮ್ಮ ಆತ್ಮ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸಂಘಟಿತ ಗೊಂಡಿದ್ದ ರೈತ ಮತ್ತು ಕೂಲಿಕಾರ್ಮಿಕರು ಭೂಮಾಲಿಕರ ವಿರುದ್ಧ ತಮ್ಮ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದರ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಗೋದಾವರಿ ನದಿ ತೀರದ ಎರಡು ಬದಿಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಅತಿ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ಹೋರಾಟ ಕೃಷ್ಣಾ, ಕರೀಂನಗರ ನಲ್ಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಅದಿಲಾಬಾದ್, ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಆತಂಕಗೊಂಡ ಸರ್ಕಾರ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗುಡಿಸಲುಗಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಅರಣ್ಯದಿಂದ ಒಕ್ಕಲೆಬ್ಬಿಸಿತು. ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಕ್ರಮದಿಂದಾಗಿ ಕೋಯಾ, ಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಜಟಾಪು, ಮತ್ತು ಸವರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಸಾವಿರ ಆದಿವಾಸಿಗಳು 60 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅತಂತ್ರರಾದರು.
ಈ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಉಗ್ರವಾದಿ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ನಾಯಕರ ಬೆಂಬಲದ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ 1970ರ ವೇಳೆಗೆ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ 160 ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಗ್ರಾಮಗಳ ರೈತರು ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಭೂಮಾಲೀಕರ ಕಪಿಮುಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಇಂತಹ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳು ರೆಡ್ ಏರಿಯಾ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದವು.
ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ “ವರ್ತಮಾನ ಬಳಗ” ನವೀನ್ ಸೂರಿಂಜೆಯವರಿಗೆ ನೈತಿಕ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಕಾನೂನುರೀತ್ಯ ಮಾಡಲಿರುವ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು, ನಿಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವೂ ಅವರಿಗಿರಲೆಂದು ಈ ಮೂಲಕ ಕೋರುತ್ತೇವೆ.